Ochotnicza Straż Pożarna (OSP) – jest umundurowaną, wyposażoną w specjalistyczny sprzęt, organizacją społeczną , składającą się z grupy ochotników, przeznaczoną w szczególności do walki z pożarami,klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.
Pierwsze wzmianki o ratownictwie ogniowym pojawiają się w Polsce już w średniowieczu. Pierwsze zorganizowane jednostki pożarnicze, będące prekursorami obecnej OSP powstały w drugiej połowie XIX w. równolegle we wszystkich trzech zaborach. Z chwilą odzyskania niepodległości na fali ogromnego entuzjazmu społeczeństwa doszło także do żywego rozwoju ruchu strażackiego. Pojawił się problem zjednoczenia organizacji strażackich, które z racji iż powstawały oddzielnie w trzech różnych zaborach cechowały się rozbiciem organizacyjnym. Na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego funkcjonował Związek Floriański powstały jeszcze w 1915 roku, na terenie zaboru austriackiego: Cieszyński Związek Straży Pożarnych i Pomorski Związek Straży Pożarnych. Straże zrzeszone w wymienionych związkach różniły się między sobą pod względem organizacyjnym, szkoleniowym, wyposażeniem i umundurowaniem. Działały także na podstawie różnego ustawodawstwa wydanego przez władze zaborcze. Ostatecznie we wrześniu 1921 roku udało się doprowadzić do pierwszego ogólnopaństwowego zjazdu delegatów straży pożarnych. Na zjeździe tym uchwalono statut Głównego Związku Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej. Ochotnicze straże pożarne jako jedne z pierwszych organizacji w niepodległej Polsce zdołały skutecznie zlikwidować różnice dzielnicowe oraz stworzyć jednolity związek straży dla całego kraju. W 1949 roku związek ten został przez ówczesne władze rozwiązany. Zmiany nastąpiły dopiero po ożywieniu publicznym w roku 1956, kiedy to zmalały represje aparatu państwowego. Zamknięciem tego procesu było powołanie 28 grudnia 1956 roku Związku Ochotniczych Straży Pożarnych. Uznano go za stowarzyszenie wyższej użyteczności publicznej. Powołanie Związku Ochotniczych Straży pożarnych zostało przyjęte pozytywnie przez ochotnicze straże pożarne oraz aktyw strażacki. Wiele straży od razu przystąpiło do organizowania walnych zebrań i wyboru nowych zarządów. Do środowiska strażackiego powrócili także dawni działacze odsunięci po 1950 roku.
Wraz z rokiem 1989 rozpoczął się proces transformacji systemowej w Polsce. W tym czasie nastąpiło także wyraźne ożywienie w szeregach ochotniczych straży pożarnych, które znowu stały się wielkim ruchem społecznym. Na IX Krajowym Zjeździe Związku Ochotniczych Straży Pożarnych, który obradował w dniach 4-5 kwietnia 1992 roku podjęto decyzję o zmianie nazwy na Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej. Prezesem związku został wybrany Waldemar Pawlak i piastuje tę funkcję do dnia dzisiejszego.
Podstawy prawne działalności:
Ochotnicze Straże Pożarne funkcjonują w oparciu o przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989- Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. Z 2001 r. Nr 79, poz. 855 z późn. zm.), ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 o ochronie przeciwpożarowej(Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380 z późn. zm.), a ich szczegółowe zadania oraz organizację określa statut.
Źródło finansowania ochotniczych straży pożarnych:
Możliwe źródła finansowania ochotniczych straży pożarnych wynikają z zapisu w prawie o stowarzyszeniach. Zgodnie z ustawą majątek i fundusze ochotniczej straży pożarnej powstają ze składek członkowskich, dotacji, darowizn, spadków i zapisów dochodów z majątku i innych imprez, ofiarności publicznej oraz z wpływów z działalności gospodarczej. Dochód z działalności gospodarczej służy wyłącznej na realizację celów statutowych OSP i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.
Koszty wyposażenia, utrzymania, wyszkolenia i zapewnienia gotowości bojowej ochotniczej straży pożarnej ustawa o ochronie przeciwpożarowe nakłada na gminę.
Środki finansowe na utrzymanie OSP mogą także pochodzić z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Każda jednostka ochrony przeciwpożarowej, w tym także ochotnicza straż pożarna, która działa w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego może ubiegać się o dotację z budżetu państwa.
Patron i święto:
Gdy trzeba – czuwamy po nocach:
Czy łuna na niebie nie wschodzi
W ulewach i rwących potokach
Walczymy z żywiołem powodzi.
Bo wszędzie gdzie życie i mienie człowieka
Gotowy potargać na strzępy los zły
Spieszymy z pomocą – bo nie ma na co czekać
Rycerze Floriana – to my!Refren: Strażacy – druhowie
I z miast i wsi
Czuwają, by człowiek
Bezpiecznie mógł żyć.Opaczność nam sprzyja, więc raźniej
Nieść pomoc, na którą ktoś czeka.
Strażacy potrafią odważnie
Przygarnąć do serca człowieka.
Umiemy żyć jasno, z honorem i dumnie,
Ożywiać marzenia i spełniać swe sny.
Więc trzeba świat kochać i strzec go rozumnie
Rycerze Floriana – to my!
Patronem Ochotniczej Straży Pożarnej jest św. Florian, strażacy OSP obchodzą swoje święto 4 maja, hymnem ZOSP RP jest Rycerze Floriana.
Św. Florian – Patron Strażaków – był żołnierzem i męczennikiem, który poniósł śmierć za wiarę w Chrystusa, a stało się to prawdopodobnie 4 maja 304 r. Kult Św. Floriana, jako obrońcy od ognia w Polsce rozszeszył się na większą skalę dopiero w XVI wieku. W 1184r. Kraków otrzymał relikwię Świętego Floriana, którą umieszczono we wspaniałej Świątyni na Kleparzu. W 1528 roku pożar strawił całą dzielnicę, ocalał jedynie Kościół. Ludzie wierzyli, że stało się to tak dlatego, że Święty Florian opiekował się tym kościołem i ochronił go od ognia. Z biegiem czasu kult rozszeszył się na całą Polskę.
Święty Florian – patron ludzi, którzy w trosce o życie bliźniego, ludzkie mienie i środowisko walczą z kataklizmem, żywiołem, zagrożeniem i nieszczęściami. Strażaków często nazywa się rycerzami Świętego Floriana lub Florionami. Swoje święto obchodzą 4 maja w dzień męczeńskiej śmierci patrona. W tym dniu odprawiane są msze intencyjne, poświęcane strażnice, wręczane sztandary i odznaczenia. Figurki Świętego Floriana można spotkać przed remizami strazackimi, na placach przy świątyniach. Godnym naśladowania jest fakt fundowania figurek świętego jako wotum wdzięczności. Jest to nie tylko świadectwo wiary, ale wykazanie, że strażacy dbają zarówno o ratowanie dóbr materialnych jak również o sprawy duchowe.